خلاصه آيين نامه دوره دکتری(Ph.D) دانشگاه فردوسی مشهد - ورودی های 90وبعد
( مصوب جلسه ٧٧۵ مورخ 89/8/8 شوراي برنامه ريزي آموزش عالي )
کميته راهبري:منظورکميته اي است که هدايت رساله دانشجورابرعهده دارد.درشيوه آموزشي- پژوهشي،استادراهنماودونفرعضوهيات علمي با انتخاب شوراي تحصيلات تكميلي گروه ودرشيوه پژوهشي استادراهنما،مديرگروه،معاون پژوهشي وکارفرمااعضاي اين کميته راتشكيل ميدهند.
هيات داوران: منظورهيأتي است که ارزيابي ﻧﻬايي رساله دانشجودردوره دکتري رابرعهده دارد.
شورا: منظورشوراي تحصيلات تكميلي ياشوراي آموزشي دانشگاه درشيوه آموزشي- پژوهشي وبرحسب موردشوراي پژوهشي مؤسسه درشيوه پژوهشي است.
توضيح١: نماينده تحصيلات تكميلي،يكي ازاعضاي هيأت علمي دانشگاه است که توسط شوراي تحصيلات تكميلي گروه ياشوراي آموزشي(یاتحصيلات تكميلي)دانشكده تعيين ميشود. وي بدون حق رأي بايدبرحسن اجراي جلسات درچارچوب آيين نامه آموزشي دوره هاي تحصيلات تكميلي نظارت نمايد. درجلسه دفاع،نماينده تحصيلات تكميلي اولا" بايدترتيبي اتخاذنمايدتاسؤالات منحصراتوسط داوران پرسيده شودوپاسخ به اين سئوالات منحصراتوسط دانشجوارائه گرددوثانيا" مسؤول جمع آوري نمرات داوران،استادراهنماواستادمشاور(به طورمحرمانه)ونيزاخذميانگين به عنوان نمرهﻧﻬايي دانشجووتكميل فرمهاي مربوطه است.
ماده٢- دوره دکتري بالاترين دوره تحصيلي آموزش عالي است که به اعطاي مدرك تحصيلي مي انجامدورسالت آن تربيت افرادي است که بانوآوري درزمينه هاي مختلف علوم وفناوري دررفع نيازهاي کشوروگسترش مرزهاي دانش مؤثرباشند.اين دوره به دوشيوه آموزشي- پژوهشي وپژوهشی اجراميشود.
ماده٣- شرايط پذيرش
الف) داشتن شرايط عمومي ورودبه آموزش عالي وزارت
ب) داشتن مدرك تحصيلي کارشناسي ارشدموردتأييدوزارت
ج) داشتن صلاحيت علمي
د) داشتن توانايي درزبان خارجي
تبصره2:نحوه احرازصلاحيت علمي وتوانايي درزبان خارجي براساس آيين نامه آزمونهاي نيمه متمرکزورودي دکتري مصوب وزارت تعيين مي شود.
توضيح٢: ارائه گواهي قبولي درآزمون زبان خارجي براي دانشجويان ورودي٩٠ضروري است.
ماده۴- ......مسئوليت راهنمايي هردانشجوازابتدابرعهده استاد(ان)راهنماست که به درخواست دانشجووموافقت عضوهيأت علمي وتأييدشوراي تحصيلات تكميلي گروه ذيربط تعيين ميشود.
توضيح۶: تعداددانشجويان دکتري که اعضاي هيات علمي درباراول راهنمايي آﻧﻬارابه عهده ميگيرند١نفراست.
تبصره۴: درصورت نياز،به پيشنهاداستادراهنما وتأييدشوراي تحصيلات تكميلي گروه ، مسئوليت راهنمايي رساله دانشجورادواستادراهنمابه طورمشترک عهده دار می شوند.
توضيح٨: استادراهنماي اول(مسؤول مكاتبات وامورآموزشي–پژوهشي)بايدعضوهيات علمي گروه آموزشي مربوطه باشد.
تبصره۵: درصورت نياز،به پيشنهاداستادراهنمامي توان يك يادواستادمشاوربراي هدايت دانشجوتعيين کرد.
توضيح٩: براي مشاوره رساله دکتري،به جزداشتن مدرك دکتري يااستادياري قيدديگري وجودندارد.
تبصره۶: درشرايط خاص وبه تشخيص شوراي تحصيلات تكميلي گروه،انتخاب استادراهنماي دوم ومشاورازبين متخصصان(بامدرك دکتري)خارج ازمؤسسه نيزبلامانع است.
ماده۵- مجموع واحدهاي دوره دکتري٣۶واحداست که درشيوه آموزشي–پژوهشي١٢تا١٨واحدآن واحدهاي درسي و١٨تا٢۴واحدآن رساله است ودرشيوه پژوهشي نيز٣تا٨واحدآن واحدهاي درسي مرتبط باموضوع رساله دانشجوو٢٨تا٣٣واحدآن رساله است که دربرنامه درسي مصوب هررشته بانظراستادراهنماتعيين مي شود.
توضيح١١:درصورت ضرورت فقط بخش بسيارکمي اززمان کلاس درطول يك ترم مي تواندبه ارائه سمينارهاي دانشجويي اختصاص يابدوبخش اعظم زمان کلاس بايدتوسط خودمدرسين محترم به ارائه اطلاعات درسي روزآمددرچارچوب سرفصل تخصيص يابد.
توضيح١٢: باتوجه به ماهيت دوره آموزشي،ارائه نمره دروس نبايدمشروط به ارائه مقاله پژوهشي ياترجمه بخشي ازيك کتاب درطول ترم باشد.
تبصره٩: حداقل نمره قبولي درهردرس،١۴از٢٠وميانگين قابل قبول نمره هاي دانشجودرهمه درسها،١۶از٢٠است. ولي چنانچه ميانگين درسهاي گذرانده شده دانشجوکمتراز١۶باشد،دانشجومجازخواهدبودبارعايت سنوات وبانظراستادراهنما،حداکثردريك نيمسال تحصيلي،درسهايي راعلاوه برسقف واحدهاي درسي،براي جبران ميانگين کل بگذراند.
تبصره١٠: درشرايط خاص ودرصورت نيازبه تشخيص استادراهنما وتأييدشوراي تحصيلات تكميلي گروه ذيربط دانشجوموظف است حداکثرتا۶واحددرسي رابه عنوان جبراني بگذراند. نمره دروس جبراني درتعيين ميانگين کل محاسبه نميشود.
توضيح١٣: حداقل نمره قبولي دردروس جبراني بدون احتساب درميانگين کل نمرات دانشجودرهردرس١٢از٢٠است. دروس جبراني بايدترجيحاًقبل ازشروع دروس دکتري وحداکثرتاپايان دروس اصلي گذرانيده شوند.
ماده۶- موضوع رساله:دانشجوموظف است درشيوه آموزشي-پژوهشي تاپايان نيمسال اول ودرشيوه پژوهشي ازطرحهاي پژوهشي تقاضامحور،همزمان باپذيرش،موضوع رساله خودراباهماهنگي استادراهنماتعيين وپس ازتصويب شوراي تحصيلات تكميلي گروه،فعاليت پژوهشي خودراآغازکند.
تبصره١١: پيشنهاده(طرح پيشنهادي رساله دانشجو)درشيوه آموزشي- پژوهشي تا پايان نيمسال سوم ودرشيوه پژوهشي،درطول نيمسال اول وپس
ازتصويب شوراي تحصيلات تكميلي گروه رسميت مي يابدوقابل اجرااست.
توضيح١٧: دفاع ازپيشنهاده ضروري است ومستقل ازارزيابي جامع انجام ميشود.
الف) ممتحنين عبارتندازاستاد(ان)راهنما،استاد(ان)مشاور،يك يادوداور(ترجيحا"داخلي)ازبين افرادپيشنهادي استادراهنمابه انتخاب شوراي تحصيلات تكميلي گروه.
ب)موسسه موظف است پذيرش وثبت موضوع رساله دانشجورابه وي ابلاغ نمايد.
توضيح١٨: تمام فعاليتهاي علمي وپژوهشي دانشجو،درمرحله پژوهشي وتدوين رساله بايدباهدايت ونظارت استادراهنماصورت گيرد. به ويژه،فقط مقالاتي به عنوان مقالات مستخرج ازپايان نامه تلقي مي شوندکه درچارچوب پيشنهاده بوده وموردتأييداستادراهنماباشند. دانشجوموظف است درهرزماني که استادراهنماتعيين کند،نتيجه تحقيقات خودرابه وي گزارش نمايد. دانشجوبايدهرسال گزارشي ازبررسي هاونتايج تحقيقات خوددرقالب سخنراني درگروه ارائه نمايند.
ماده٧- ارزيابي جامع:ارزيابي جامع به منظوراحرازقابليتهاي آموزشي وپژوهشي دانشجواست که درشيوه آموزشي- پژوهشي،دانشجوبايدبانظارت معاون(آموزشي)مؤسسه دريك آزمون که شامل دوياسه درس اصلي به انتخاب استادراهنماوتصويب شوراي تحصيلات تكميلي گروه است،شرکت کند. اين آزمون بايدبه گونه اي باشدتاتوانمندي،تحليل واستنباط دانشجوازنظراستاد(ان)راهنماواستاد(ان)مشاورودوتاسه نفرازاعضاي هيات علمي ازبين اعضاي پيشنهادي استادراهنمابه انتخاب شوراي تحصيلات تكميلي گروه براي آغازفعاليت پژوهشي سنجيده شود...
توضيح١٩: ارزيابي جامع هرگرايش دريك تاريخ ثابت ومشخص درهرششماه برگزارميشودوبايدهمه دانشجويان يك گرايش باهم درارزيابي شرکت نمايند.
توضيح٢٠: درصورتي که دانشجودرطول دوره تحصيل مقاله اي پذيرفته ياچاپ شده دريك مجله علمي- پژوهشي معتبر(وداراي تمام شرايط ذکرشده دردستورالعمل اجرايي مربوطه)داشته باشدميتواندازارزيابي جامع(کتبي- شفاهي)معاف يابه عبارتي ديگرقبول شده تلقي گردد.
تبصره١٢: ميانگين نمرات دانشجودرشيوه آموزشي- پژوهشي درارزيابي جامع نبايدکمتراز١۶باشد.دانشجويي که ميانگين ارزيابي جامع وي کمتراز١۶باشد،تنهايكبارديگرميتوانددرارزيابي جامع شرکت کند.
توضيح٢١: درصورت عدم قبولي دانشجودراولين ارزيابي جامع،وي بايدحداکثرتاپايان نيمسال بعددرارزيابي کامل جامع دوم شرکت کندودرصورت قبولي،دوره راادامه دهددرغيراينصورت ازادامه دوره دکتري محروم خواهدشد.
ماده٨: دانشجوپس ازتدوين رساله وتأييداستادراهنماوبه شرط کفايت دستاوردهاي علمي رساله(چاپ حداقل يك مقاله براي دانشجويان درشيوه آموزشي- پژوهشي ودومقاله براي دانشجويان شيوه پژوهشي درمجلات علمي- پژوهشي داراي نمايه معتبربين المللي)....موظف است درحضورهيأت داوران ازرساله خوددفاع کند.
توضيح٢٢: هردانشجوي دکتري بايدبراي فارغ التحصيلي٢نسخه چاپي(براي استادراهنماوکتابخانه دانشکده)وCDهایی شامل فایلPDF رساله برای استاد(ان) مشاور،داوروکتابخانه مرکزي فراهم نمايد.تعدادنسخه هاي چاپي متناسب باتعداداستادان راهنماياتقاضاي استادان مشاوربراي دريافت نسخه چاپي قابل افزايش است.
توضيح٢٣: فارغ التحصيلي کليه دانشجويان تحصيلات تكميلي منوط به اخذگواهي پژوهشگاه اطلاعات ومدارك علمي ايران ازطريق کتابخانه مرکزي دانشگاه فردوسي است.
تبصره١۵: درشرايط خاص ودرصورتي که دانشجويان هردوشيوه ازتوليددانش فني،ثبت اختراع،اکتشاف ونوآوري ارزيابي وتأييدشده توسط مراجع موردتأييد»ذيصلاح علمي،آثاربديع هنري،کتاب تأليفي وتصنيفي برخوردارباشندپس ازتأييدهيأت داوران وشوراي«دستگاه متقاضي تحصيلات تكميلي گروه ازارائه مقاله معاف خواهندبود.
تبصره17: ترکيب هيأت داوران عبارت است از: استاد(ان)راهنما،استاد(ان)مشاور،نماينده تحصيلات تكميلي،٣نفرعضوهيأت علمي دررشته مربوط بامرتبه حداقل استادياري به انتخاب شوراي تحصيلات تكميلي گروه ياشوراي آموزشي وياپژوهشي پژوهشكده به عنوان داورکه بايديك يادونفرازآنان ازمؤسسه هاي خارج ازمؤسسه مجري بامرتبه حداقل دانشياري باشد. درشيوه پژوهشي،دستگاه متقاضي ميتوانديكنفررابه عنوان استادمشاورمعرفي کندکه مشاوردانشجودردفاع وداوري هاباشدوبه عنوان عضوهيأت داوران درجلسات حضورداشته باشد.
ماده٩- ارزيابي رساله براساس کيفيت علمي پژوهش انجام شده،ميزان نوآوري،چگونگي دفاع ازيافته هاي پژوهشي ونحوه نگارش انجام مي شودونتيجه آن به يكي ازدوصورت زيرتعيين می شود:
الف) قبول (دريكي ازسطوح: عالي،بسيارخوب،خوب ب)غیرقابل قبول
توضيح٢٥: ملاك تصميم گيري درخصوص ردياقبول رساله وهمچنين درجه آن ميانگين نمرات بدون وزني است که هريك ازاساتيدراهنماومشاورونيزداوران حاضردرجلسه به طورمستقل به دانشجوميدهند. دراين مجموعه استادان راهنما( درصورت تعدد) درمجموع يك رأي واستادان مشاورنيزدرمجموع يك راي خواهندداشت.
توضيح٢٦: امتيازپايان نامه به شرح ذيل مشخص مي گردد : الف) ازنمره نوزده به بالابا درجه عالي
ب) ازنمره هفده ونیم تانمره هجده ونودونه بادرجه بسيارخوب ج ) ازنمره شانزده تانمره هفده وچهل ونه بادرجه خوب
توضيح٢٧: باتوجه به ضرورت ارتقاکمي وکيفي پژوهش وتحصيلات تکميلي دردانشگاه مواردذيل بايدرعايت گردد:
براي دريافت درجه عالي)نمره١٩وبه بالا(رساله هاي دکتري علاوه برويژگيهاي رساله ونحوه دفاع،پذيرش ياچاپ حداقل:
الف)یک مقالهISI و مقاله علمي پژوهش(که حداقل یکی ازآنها خارج ازدانشگاه فردوسي مشهدباشد)وهردومرتبط بارساله باشندبراي رشته هاي موجوددردانشكده هاي علوم پايه،علوم رياضي،کشاورزي،دامپزشكي ومهندسي ضروري است.
ب) یک مقالهISI و یک مقاله علمي پژوهش(که حداقل یکی ازآنها خارج ازدانشگاه فردوسي مشهدباشد)وهردومرتبط بارساله باشندبراي سایررشته هاضروري است.
توضيح٢٨: هيچ کسرنمره اي به ازاي تمديدسنوات تحصيلي دانشجويان دکتري صورت نمي پذيرد.
تبصره١٨: چنانچه رساله دانشجو غيرقابل قبول ارزيابي شود،بنابه تشخيص هيأت داوران دانشجومجازاست طي حداکثرشش ماه،به شرط اينكه ازحداکثرمدت مجازتحصيل بيشترنشود،اصلاحات لازم رادررساله به عمل آوردوصرفا" براي يك بارديگرازآن دفاع کند.
توضيح٢٩: تاريخ فارغ التحصيلي دانشجو،تاريخ دفاع قابل قبول ازرساله درچارچوب مقررات مي باشد.
ماده١٠- دانشجوپس ازگذراندن واحدهاي درسي وکسب درجه(قبول)ازرساله خودبه دريافت درجه دکتري نائل مي شود.
توضيح٣٠: چاپ رساله هاي دکتري بلامانع است.اماضروري است طبق ضوابط مصوب کميته انتشارات دانشگاه فردوسي مشهدعمل شودونويسنده(ها)درمقدمه ذکرنمايندکه اين اثرمستخرج ازپايان نامه ارشديارساله دکتري دردانشگاه فردوسي مشهدمي باشد. ضمنا" اسامي اساتيدراهنماومشاورنيزدرمقدمه ذکرگردد.
ماده١١- مدت مجازتحصيل دردوره دکتري درشيوه آموزشي،پژوهشي حداقل سه سال ونيم وحداکثرچهارسال ونيم ودرشيوه پژوهشي حداقل٣سال وحداکثر۴سال است ودرصورت ضرورت به پيشنهاداستادراهنماوتأييدشوراي تحصيلات تكميلي گروه ذيربط،درهردوشيوه مي توان حداکثرتايك نيمسال تحصيلي به اين مدت افزود.
توضيح٣١: درمواردي که دانشجوي دکتری نيازبه تمديدسنوات دارد،بایددرخواست خودراحداقل يك ماه قبل ازپايان نيمسال مجازبه اداره آموزش واحدمربوطه تحويل دهد. انتخاب واحدرساله وي منوط به تأييدتمديدسنوات خواهدبود.
تبصره٢٠: درصورتي که دانشجوبنابه عللي خارج ازاختيارخودويابروزمشكلات غيرقابل پيش بيني،درحداکثرمدت مجازموفق به اتمام تحصيل نشود، به پيشنهاداستادراهنماي دانشجووتأييدشوراي تحصيلات تكميلي گروه،کميسيون بررسي موارد خاص برحسب مورد با حضوراستاد راهنما،وضعيت دانشجورابررسي مي کندومتناسب بافعاليتهاي کمي وکيفي وعلمي دانشجو،درموردمدت ونحوه ادامه تحصيل يااخراج اوتصميم گيري خواهدکرد. براين اساس،مدت مذکورجزوحداکثرمجازمدت تحصيل دانشجومحسوب مي شود.
توضيح٣٢: عدم ثبت نام ياثبت رساله درزمان مقرر،به منزله انصراف دانشجوازتحصيل تلقي مي شود. درموارداستثنائي که دانشجوعذرموجه داشته باشدمي تواند،باموافقت شوراي تحصيلات تكميلي گروه وتائيدکميسيون مواردخاص دانشگاه وباتوجه به حداکثرمدت مجازتحصيل، حداکثر تادونيم سال ازمرخصي تحصيلي استفاده کند.
توضيح٣٣: دانشجوموظف است پس ازاخذرساله درهرنيم سال واحدرساله راانتخاب نمايد.
ماده١٢- درمواردزيردانشجوازادامه تحصيل دردوره دکتري محروم مي شود:
الف) ميانگين کل نمره هاي درسي دانشجو(بارعايت تبصره٩)کمتراز١۶شود.
ب)رساله دانشجو (بارعايت تبصره١٨) و دفاع مجدد غير قابل قبول ارزيابي شود.
ج) مدت مجاز تحصيل دانشجو (با رعايت تبصره٢٠) به پايان برسد.
د) صلاحيت علمي دانشجو براي استمرار فعاليت پژوهشي پس از دو ارزيابي جامع (بارعايت تبصره ١۴ شیوه پژوهشی) احراز نشود.
تبصره٢١: درصورت محروم شدن يا انصراف دانشجو از ادامه تحصيل در دوره دکتري، مؤسسه مجاز است با رعايت ضوابط و مقررات مربوط، صرفا "گواهينامه هاي را براساس کارنامه تحصيلي دانشجو صادرکند.
ماده١٣- اين آيين نامه دربرگيرنده اصول کلي و ضوابط اصلي دوره دکتري است و مؤسسه موظف است، شيوه نامه ها يا جرايي را به گونهاي تدوين کند که ضمن تحقق اصول کلي آيين نامه، شروطي مغاير با آيين نامه براي دانش آموختگان ايجاد نشود.
تبصره٢٢: تفسير مواد اين آيين نامه برعهده معاونت آموزشي دانشگاه است و در موارد مربوط به ارزيابي رساله و قابليت هاي پژوهشي با هماهنگي معاونت پژوهشي است.
ماده١۴- وزارت و مؤسسه به تناسب وظايف خود، شيوه نامه هاي نظارت بر اجراي دوره دکتري را تنظيم و بر نحوه اجراي اين آيين نامه و شيوه نامه هاي اجراي آن نظارت مي کنند.
ماده١۵- اين آيين نامه مشتمل بر يك مقدمه، ١۵ماده و ٢٢تبصره در جلسه ٧٧۵ مورخ 8/8/89 شوراي برنامه ريزي آموزش عالي تصويب شد و برای دانشجویانی که ازسال تحصیلی 91-1390 و پس از آن در دوره دکتري پذيرفته می شوند، لازم الاجراء است و از تاريخ اجراء کليه بخشنامه ها و آيین نامه هاي مغاير با اين آيين نامه لغو مي شود.